Şaşılık Nedir?

Şaşılık, temel bakış pozisyonunda iken gözlerin birbirine paralel olmamasıdır. Göz kaymaları, yatay düzlemde orta hattan içe yada dışa, dikey düzlemde aşağı yada yukarı kayma şeklinde olabilir.

Binoküler tek görme yani her iki gözün retinasında farklı oluşan görüntülerin tek olarak algılanması, ancak gözlerin birbirine paralel olması, göz kaslarının düzenli çalışması ve kırma kusurlarının düzeltilmesi ile mümkün olur.

Paralitik şaşılıklar göz kası felcine bağlı olarak ortaya çıkar çift görme olur.DM, HT gibi hastalıklarda olabilir ayrıca beyin içinde kanama veya kitle gibi patoloji varlığında da paralitik şaşılık olabilir.

Çocukluk döneminde yapılacak rutin muayeneler, gizli kaymaların, kırma kusurlarının, ailelerin fark edemediği küçük açılı kaymaların tanısı ve erken tedavisi açısından çok önemlidir. Dolayısıyla hiçbir problem olmasa dahi, çocukların 2 aylıktan başlayarak 6 ay, 3-5-7-12 yaşlarda muayeneleri önemlidir.Çocuklarda ve bebeklerde şaşılık kırma kusurları nedeniyle 6 aydan sonra bebeklik kaymaları devam ediyorsa önemlidir takip gerekir.

Genetiğin rolü vardır. Ailesinde şaşılık hastalığı olanlarda risk daha fazladır. Erken doğumlar, havale geçirilmesi, travmalar da risk arttıran faktörleridir.

Normal muayene yöntemleri ile şaşılık tanısı konulabilir. Kaymalar, poliklinik koşullarında kolayca tanınabilir. Burada, kaymaya bağlı tembelliğin olup olmadığı, kaymanın gözlüklerle düzeltilip düzeltilemediği önemlidir. Görmenin değerlendirilmesi;

• Kaymanın yönü, ne zaman başladığı,
• Kayma derecesinin prizmalarla ve synoptofor cihazı ile tespiti,
• Hess perdesi tetkiki; göz kası felcine bağlı şaşılıklarda önemlidir,
• Hirshberg tetkiki; fiksasyon yapmayan hastalarda kayma derecesinin korneal ışık reflesi ile değerlendirilmesidir.
• Stereopsis tetkiki; derinlik hissi (üç boyutlu görme) tayini;

Tedavi edilmeyen kaymalar estetik açıdan rahatsız edici olduğu kadar, fonksiyonel olarak da görme azlığına neden olur. Kayan gözde tembellik gelişeceği için hem görme azdır, hem de derinlik hissi (üç boyutlu görme) azalır. Şaşılık ambliyopisi 6-7 yaşa kadar tedavi edilmelidir. Çünkü; bu yaşlardan sonra ne yazık ki tedavilerde cevap alınamamaktadır.

Şaşılık nasıl teşhis edilir?

Şaşılık tanısı göz muayenesi sonucu konur.Tüm çocukların dört yaşına girmeden önce görme muayenesine girmeleri önerilmektedir. Ailede şaşılık veya göz tembelliği hikayesi varsa daha önce de görme test edilebilir.

Bebeklerin gözleri genellikle çapraz gibi durur. Küçük çocukların burun kökü geniş ve basık olur, ayrıca gözlerin burun kısmında bir cilt katlantısı bulunur. Bunlar sanki gözlerde çaprazlaşma varmış gibi gösterir. Çocuk büyürken bu yalancı şaşılık durumu kaybolur. Gerçek şaşılığı olan bir çocuğun durumunda düzelme olmaz. Göz hekimi, gerçek ve yalancı şaşılığı ayırt eder.

1-) Optik Tedavi

refraksiyon kusurunun düzeltilmesi esasına dayanır.

• Sferik ve silindirik camlar
• Prizmanın kullanılması

2-) Ortoptik Egzersizler; son yıllarda daha çok tanı amaçlı kullanılmaktadır. Amaç, hastanın iki gözle tek görebilmesini sağlayarak üç boyutlu görmenin arttırılmasıdır.
3-) Medikal Tedavi; midriyatik ve miyotik ilaçlar kullanılarak yapılan tedavidir.
4-) Cerrahi Tedavi; şaşılık ameliyatında amaç, kaymanın düzeltilmesi, binoküler tek görmenin sağlanması ve estetik açıdan iyi bir görünüm elde edilmesidir.

Şaşılık tedavisinde öncelikle kırma kusuru gözlükle düzeltilmelidir. Bunun yanında tembellik varsa mutlaka çeşitli yöntemlerle bunu tedavi etmek gereklidir. Kimi zaman sadece bunlar şaşılığı düzeltmeye yetebilir. Görme tembelliği tedavi edildikten sonra gözlükle düzeltilemeyen kayma cerrahi olarak düzeltilir. Kimi zaman tembellik tedavisine karşı bir direnç vardır, bu vakalarda cerrahi tedavi uygulandıktan sonra da kapama tedavisi yapılabilir. Başarı tedavinin erken ve etkin olmasına bağlıdır.

AMBLİYOPİ (GÖZ TEMBELLİĞİ HAKKINDA)
Ambliyopi nedenleri:
Şaşılığa bağlı ambliyopi.
Anizometropik ambliyopi: İki göz arasındaki kırma kusurunun farklı olmasına bağlı olarak gelişir.
Deprivasyon ambliyopisi: Küçük yaşlarda tek gözün herhangi bir nedenle kapalı kalmasıyla ortaya çıkar.

AMBLİYOPİ (GÖZ TEMBELLİĞİ) TEDAVİSİ
1-Öncelikle gözün kırma kusuru düzeltilmeli.
2-Cam tedavisi haftada 1-2 gün klinikte uygulanır.

CAM Tedavisi

3-Kapama tedavisi iyi gören gözün kapatılması ile tembel gözün görmeye zorlanması esasına dayanır.
4-Kapama yapılamayan çocuklarda, iyi gören gözün görmesi bazı damlalarla azaltılıp, tembel göze (+) camlar ilave edilerek o göz çalıştırılır.